Tuberculose is een infectieziekte die veel voorkomt bij de half-nomadische bewoners in de Keniaanse provincies West Pokot, Elgeyo- Marakwet en Baringo. Tuberculose wordt veroorzaakt door een bacterie, Mycobacterium tuberculosis. Deze bacterie kan bijna alle organen aantasten: de longen, lymfeklieren, hersenen, hersenvliezen, nieren, gewrichten en de wervelkolom.

Als tuberculose de longen aantast is die persoon besmettelijk voor anderen. We noemen dat “open tuberculose”. Via hoesten of niezen kan zo iemand de bacterie verspreiden. De longen van mensen in de buurt en vooral in dezelfde ruimte, kunnen dan worden geïnfecteerd door longdruppeltjes gevuld met de bacterie in de omgeving. De besmetting kan zich pas na maanden of jaren ontwikkelen tot de ziekte tuberculose. Iemand kan dus besmet zijn met tuberculose zonder dat hij/zij er iets van merkt. De mensen onder hen, die vervolgens “open longtuberculose” ontwikkelen, verspreiden tuberculose verder.

Tuberculose wordt ook wel de ziekte van de armoede genoemd. Vooral mensen met suboptimaal immuunsysteem worden snel en vaak ernstig ziek en kunnen eraan overlijden. Het immuunsysteem wordt vooral aangetast door niet gevarieerd en te weinig eten, maar vaak ook door een HIV-infectie.

Bij de bestrijding van tuberculose is armoede- en HIV-bestrijding erg belangrijk. Maar ook het zo vroeg mogelijk opsporen van mensen met “open longtuberculose”. De diagnose tuberculose wordt gesteld met combinaties van een gesprek, lichamelijk onderzoek, röntgenfoto’s en laboratoriumonderzoek van opgehoest sputum, andere lichaamsvochten en urine. Tuberculose wordt behandeld met een combinatie van verschillende antibiotica. De behandeling duurt minimaal 6 maanden.

Tenzij iemand ernstig ziek is, kan de behandeling van een goed geïnstrueerde patiënt thuis gebeuren. De behandeling slaagt vooral onder goede leefomstandigheden, voldoende geld en adequate ondersteuning. Dat is vaak niet het geval voor mensen die een semi-nomadisch bestaan leiden zoals in West Pokot. Ze lijden vaak niet alleen aan tuberculose maar ook aan armoede en ondervoeding. Daarnaast trekken ze ook nog voortdurend met hun vee over grote afstanden en komen dus niet iedere avond thuis na hun werk. Tevens is er vaak ook sprake van ondervoeding, wat het verdragen van de zware antibioticakuur extra zwaar maakt. Deze patiëntengroep heeft daarom naast medicatie ook eiwitrijke voeding nodig.

Als de tuberculose-bacterie bij iemand resistent is tegen de twee krachtigste antibiotica dan spreek je van “multiresistente tuberculose”. De behandeling duurt dan minimaal 20 maanden en is veel duurder. Risicofactoren voor het ontwikkelen  van “multiresistente tuberculose” zijn: